Nên uống vitamin A cho trẻ từ mấy tháng có lẽ là thắc mắc chung của nhiều bậc cha mẹ. Thực tế, vitamin A có ảnh hưởng rất lớn đến sự phát triển của trẻ, nếu thiếu hụt sẽ dễ sinh nhiều bệnh nghiêm trọng. Tuy nhiên, việc bổ sung quá liều vitamin A cũng tiềm ẩn những rủi ro sức khỏe khác cho trẻ.
1. Vitamin A có vai trò gì đối với sự phát triển của trẻ?
Vitamin A là một vi chất dinh dưỡng tan trong dầu cần thiết cho sự phát triển thể chất và góp phần tăng cường hệ miễn dịch bảo vệ cơ thể chống lại các bệnh nhiễm trùng, Có 4 vai trò chính:
– Tăng trưởng: Giúp trẻ lớn lên và phát triển bình thường.
– Thị giác: Vitamin A có vai trò trong quá trình nhìn thấy của mắt.
– Bảo vệ biểu mô: Vitamin A bảo vệ sự toàn vẹn của các biểu mô, giác mạc mắt, biểu mô da, niêm mạc khí quản, ruột non và các tuyến bài tiết.
– Miễn dịch: Vitamin A tǎng cường khả nǎng miễn dịch của cơ thể (Vitamin A có khả nǎng làm tăng sức đề kháng với các bệnh nhiễm khuẩn, uốn ván, lao, sởi, phòng ngừa ung thư…)
2. Thiếu vitamin A sẽ ảnh hưởng gì đến sự phát triển toàn diện của bé?
Khi cơ thể trẻ nhỏ bị thiếu hụt lượng vitamin A cần thiết có thể dẫn đến những hệ lụy sức khỏe như:
- Trẻ chậm lớn, còi cọc hoặc chậm phát triển.
- Triệu chứng sớm của thiếu vitamin A là bệnh quáng gà (giảm khả năng nhìn thấy ánh sáng).
- Khiến niêm mạc và các biểu mô dễ bị tổn thương. Đặc biệt, nếu giác mạc mắt bị ảnh hưởng nghiêm trọng có thể dẫn đến mù lòa.
- Làm suy yếu hệ miễn dịch, giảm sức đề kháng với bệnh tật. Điều này khiến cơ thể trẻ có nguy cơ cao bị nhiễm trùng nặng và dễ mắc các bệnh như viêm đường hô hấp, tiêu chảy hoặc sởi.
3. Những điều cần lưu ý khi bổ sung vitamin A hợp lý cho trẻ
– Để phòng ngừa thiếu vitamin A, trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ nên được bú sữa mẹ vì sữa mẹ rất giàu vitamin A, đặc biệt là sữa non. Bà mẹ cũng cần uống vitamin A liều cao (200.000 IU) bổ sung ngay sau sanh để bảo đảm sữa mẹ có đủ vitamin A cho trẻ.
– Chế độ ăn nên có đủ thực phẩm giàu vitamin A. Vitamin A có rất nhiều trong thực phẩm hàng ngày như:
+ Gan cá động vật, các loại cá béo như cá thu, cá trích.
+ Các loại rau quả có màu vàng hoặc xanh đậm như : carot, khoai lang, cây họ cam quýt, gấc, đu dủ, rau ngót, rau muống, mồng tươi…
+ Các nguồn khác như: thịt bò nạc, sữa, cá hồi, phomat…
Bên cạnh việc sử dụng thực phẩm giàu vitamin A nên kèm với chế độ ăn có đủ chất béo trong khẩu phần để vitamin A hấp thu được dễ dàng.
– Đảm bảo vệ sinh môi trường, dự phòng nhiễm khuẩn, tẩy giun.
– Bổ sung vitamin A liều cao.
+ Trẻ 6 – 36 tháng tuổi đều phải được bổ sung vitamin A liều cao mỗi 6 tháng (vào ngày 1-2 tháng 6 và 1-2 tháng 12) tại các điểm uống vitamin A.
+ Trẻ dưới 5 tuổi có nguy cơ thiếu vitamin A như trẻ bị suy dinh dưỡng, trẻ bị sởi, hoặc bệnh nhiễm trùng tái đi tái lại, tiêu chảy kéo dài… cũng cần được uống vitamin A liều cao.
Trẻ nhỏ từ 6 – 12 tháng tuổi: uống 100.000 đơn vị.
Trẻ trên 12 – 36 tháng: uống 200.000 đơn vị.
Trường hợp trẻ sắp được 6 tháng tuổi hay hơn 3 tuổi thì cần tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi cho uống.
+ Trẻ đang bị bệnh, vừa được chích ngừa hoặc sắp chích ngừa cũng đều có thể uống được vitamin A liều cao.
Tuy nhiên, vitamin A liều cao hầu như không gây tác dụng phụ nguy hiểm, trừ một số triệu chứng ít gặp như nôn ói, đi ngoài phân lỏng hoặc với thóp phồng ở những trẻ dưới 1 tuổi (những phản ứng này sẽ giảm sau 1 – 2 ngày)./.
4. Cho trẻ bổ sung bao nhiêu vitamin A là quá liều?
Theo khuyến cáo của Viện Y học Hoa Kỳ, trẻ em từ 1 – 3 tuổi không nên bổ sung quá 2.000 IU / ngày và trẻ từ 4 – 8 tuổi không nên uống nhiều hơn 3.000 IU / ngày. Việc hấp thụ quá nhiều vitamin A trong cơ thể sẽ khiến trẻ gặp phải các hiện tượng như nhức đầu, chóng mặt, buồn nôn, nôn ói, thiếu sự phối hợp vận động và nhìn mờ. Trong trường hợp nặng, dùng quá liều vitamin A sẽ gây bệnh về gan, loãng xương hoặc một số rối loạn thần kinh trung ương.
Mặc dù vitamin A là một vi chất thiết yếu đối với sự phát triển của trẻ, tuy nhiên cha mẹ chỉ nên bổ sung cho con theo đúng liều lượng khuyến cáo. Tránh để trẻ hấp thu quá ít hoặc quá nhiều nhằm phòng ngừa các tác dụng phụ nghiêm trọng.
5. Ngoài việc uống vitamin A cho trẻ, còn nguồn bổ sung nào khác?
Như đã đề cập ở trên, bạn cũng có thể bổ sung vitamin A cho trẻ thông qua chế độ ăn uống thường ngày. Những nguồn cung cấp vitamin A tốt nhất cho trẻ, bao gồm:
- Cà rốt tươi (8666 IU / củ).
- Sữa (250 IU / nửa cốc).
- Nước ép cà rốt (22.567 IU / nửa cốc).
- Nước ép cà chua (546 IU / nửa cốc).
- Cải bó xôi nấu chín (5,729 IU / 1⁄4 chén).
- Súp bí đỏ (5.717 IU / 1⁄4 chén).
- Rau bina tươi (703 IU / 1⁄4 chén).
Lượng vitamin A trong các thực phẩm trên chỉ là tham khảo và có thể thay đổi tùy theo kích thước cũng như trọng lượng của chúng. Trẻ có thể tiêu thụ ít hoặc nhiều hơn khẩu phần thực phẩm trên, chỉ cần đảm bảo phù hợp đối với nhu cầu của cơ thể trẻ.
